WIRUSOWE ZAPALENIE WATRBY TYPU A I B

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU A

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A) jest ostrą, wirusową chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa HAV (hepatits A virus) szerzącego się wśród osób na drodze fekalno-oralnej tzn. za pośrednictwem brudnych rąk oraz zakażonej żywności. Głównym objawem WZW A jest żółtaczka, która jest wynikiem uszkodzenia przez wirusa HAV komórek wątroby. Przechorowanie WZW A daje trwałą odporność. Polska w okresie powojennym była krajem o wysokiej zapalności na WZW A. Uporządkowanie w Polsce infrastruktury kanalizacyjnej i wodociągowej spowodowało zahamowanie zakażeń wirusem HAV i obecnie Polska należy do krajów o niskiej endemiczności i małej liczby zachorowań na WZW A z liczbą kilkudziesięciu przypadków rocznie. Pociąga to za sobą niestety zagrożenie zawleczenia zachorowań do Polski i bardzo szybkiego rozprzestrzeniania sie zakażeń wśród młodych osób. I taka sytuacja miała miejsce w 20017 roku kiedy doszło do pogorszenia sytuacji epidemiologicznej i tylko w tym roku odnotowano 3006 przypadków. Wzrost zachorowań na WZW A miał również miejsce w kolejnych latach. I tak w 2018 roku odnotowano 1457 zachorowań, a w 2019 roku -1067 zachorowań. Taki nagły wzrost zachorowań był wynikiem międzynarodowego ogniska zakażeń WZW A, które było skutkiem spotkań towarzyskich młodych osób z różnych krajów. Zaistniała sytuacja pokazuje nam, że pojawienie się źródła zakażenia czy to w postaci zakażonej żywności czy w wyniku kontaktu z osobą zakażoną w nieodpornej społeczności bardzo szybko może doprowadzić do transmisji zakażenia.

WIRUSOWE ZAPALENIA WĄTROBY TYPU B

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B) jest ostrą, wirusową chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa HBV (hepatits B virus) szerzącego się wśród osób w wyniku bliskich kontaktów w tym kontaktów seksualnych, na drodze krwiopochodnej poprzez wykonywanie zabiegów medycznych i niemedycznych przy użyciu niewłaściwie wysterylizowanych narzędzi oraz tzw. drogą wertykalną kiedy dochodzi do zakażenia noworodka przez zakażoną matkę. Głównym objawem WZW B, podobnie jak w przypadku WZW A jest żółtaczka, która jest wynikiem uszkodzenia przez wirusa HBV komórek wątroby. W wyniku choroby może dojść do marskości wątroby oraz raka pierwotnego wątroby.

Polska jeszcze w latach 80. była jednym z krajów Europy o najgorszej sytuacji epidemiologicznej w zakresie WZW B z roczną liczbą zachorowań wynosząca prawie 17 tysięcy przypadków. Niestety głównym źródłem zakażenia w tym okresie były placówki służby zdrowia w których dochodziło do zakażeń po zabiegach medycznych. W obliczu tak złej sytuacji epidemiologicznej WW B w Polsce od 1989 kiedy to stała się dostępna szczepionka przeciw WZW B, Polska rozpoczęła masowe szczepienia dużych grup populacji w tym pracowników służby zdrowia, noworodków oraz gimnazjalistów i osoby przygotowywane do zabiegów operacyjnych. Dzięki wprowadzeniu powszechnych szczepień ochronnych, sytuacja epidemiologiczna w zakresie WZW B uległa znacznej poprawie. Niemniej jednak, pomimo spadku liczby tzw. ostrych WZW B, wciąż jako spuściznę minionych lat, mamy dużą rzeszę nosicieli wirusa HBV, którzy mogą stać się źródłem zakażenia dla każdego z nas. Dane pokazują znaczenie szczepień przeciw WZW B, tak więc istnieje konieczność dalszego ich utrzymywania i propagowania wśród osób jeszcze do tej pory nie zaszczepionych.

ZALECENIA SZCZEPIEŃ OSÓB DOROSŁYCH PRZECIW WZW A I WZWZ B

Szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B zwykle rozpatrywane są razem ze względu na możliwość równoczesnego uodpornienia przeciwko tym dwóm chorobom poprzez podanie skojarzonej szczepionki przeciw WZW A i WZW B. Zalecenie skojarzonego uodpornienia przeciw WZW A i B często jest wynikiem niekorzystnej sytuacja epidemiologiczna obu tych chorób w rejonie, w którym mieszkamy lub do którego się udajemy w podróż. Natomiast osoby mające potrzebę uodpornienia się tylko przeciwko jeden z tych chorób mają do dyspozycji preparaty pojedyncze tzw. szczepionki monowalentne chroniące przeciwko WZW B lub WZW A.

ZALECENIA SZCZEPIEŃ PRZECIW WZW B

Szczepienia przeciw WZW B zalecane są następującym osobom:

przewlekle chorym o wysokim ryzyku zakażenia nieszczepionych w ramach szczepień obowiązkowych w tym chorym z niedoborem odporności, leczonych immunosupresyjnie, chorym z cukrzycą i niewydolnością nerek, chorym na nowotwory układu krwiotwórczego:
chorym przygotowywanym do zabiegów operacyjnych;
osobom, które ze względu na tryb życia lub wykonywane zajęcia są narażone na zakażenia związane z uszkodzeniem ciągłości tkanek lub przez kontakt seksualny;
osobom dorosłym, zwłaszcza w wieku starszym;
osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokiej endemiczności zakażeń wirusem HBV (tereny Afryki, Azji, kraje Basenu Morza Śródziemnego, kraje Bliskiego Wschodu, Ameryka Środkowa i Południowa)

ZALECENIA SZCZEPIEŃ PRZECIW WZW A

Szczepienia przeciw WZW A zalecane są następującym osobom:

wyjeżdżającym do krajów o wysokiej i pośredniej endemiczności zachorowań na WZW typu A (tereny Afryki, Azji, kraje Basenu Morza Śródziemnego, kraje Bliskiego Wschodu, Ameryka Środkowa i Południowa) zarówno jako turyści oraz osoby wyjeżdżające do pracy na tych rejonach;
zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności, usuwaniu odpadów komunalnych i płynnych nieczystości oraz przy konserwacji urządzeń służących temu celowi;
chorującym na choroby wątroby oraz osobom przewlekle chorym;
pracownikom medycznym, w szczególności oddziałów zakaźnych, gastroenterologicznych, pediatrycznych;
często zmieniających partnerów seksualnych;
po kontakcie z osobą zakażoną oraz w ogniskach epidemiologicznych WZW A.

SZCZEPIENIA OSÓB DOROSŁYCH PRZECIW WZW B

Szczepienia przeciw WZW B można wykonać przy zastosowaniu szczepionki pojedynczej (monowalentnych) preparatem ENGERIX (dawka dla dorosłych) lub szczepionek skojarzonych przyjmując preparat TWINRIX.

Engerix b dla dorosłych (pojedyncza szczepionka przeciw WZWB)

Schematy szczepień przeciw WZW B przy zastosowaniu szczepionki Engerix

Schemat podstawowy - pierwszą dawkę szczepionki podajemy w dowolnym czasie, drugą dawkę podajemy miesiąc od pierwszej dawki, trzecią dawkę szczepionki podajemy po 6 miesiącach od pierwszej dawki (Schemat 0,1,6 miesięcy)

Schemat przyśpieszony - pierwszą dawkę szczepionki podajemy w dowolnym czasie, drugą dawkę podajemy miesiąc od pierwszej dawki, trzecią dawkę szczepionki podajemy po 2 miesiącach od pierwszej dawki. W tym schemacie wymagane jest jeszcze podanie czwartej dawki szczepionki 12 miesięcy po pierwszej dawce. (Schemat 0,1,2,12 miesięcy)

Schemat przyśpieszony - pierwszą dawkę szczepionki podajemy w dowolnym czasie, drugą dawkę podajemy w 7 dniu po pierwszej dawce, trzecią dawkę szczepionki podajemy w 21 dniu od pierwszej dawki. W tym schemacie wymagane jest jeszcze podanie czwartej dawki szczepionki 12 miesięcy po pierwszej dawce. (Schemat 0,7,21 dni, IV dawka po 12 miesiącach od pierwszej)

Twinrix dawka dla dorosłych (skojarzona szczepionka przeciw WZW B i WZW A)

Standardowy schemat szczepienia podstawowego składa się z 3 dawek szczepionki. Pierwszą dawkę podaje się w dowolnie wybranym terminie, drugą dawkę po upływie 1 miesiąca, a trzecią po upływie 6 miesięcy od podania pierwszej dawki. W wyjątkowych przypadkach u dorosłych, np. przed podróżą, gdy wymagane jest szybkie przeprowadzenie szczepienia pierwotnego w czasie jednego miesiąca lub dłuższym przed wyjazdem i nie ma możliwości zastosowania schematu 0, 1, 6 miesięcy, można podać domięśniowo trzy dawki szczepionki w dniach 0, 7, 21. W przypadku zastosowania takiego schematu zaleca się podanie czwartej dawki po 12 miesiącach od podania pierwszej dawki.

SZCZEPIENIA OSÓB DOROSŁYCH PRZECIW WZW A

Szczepienia przeciw WZW A można wykonać przy zastosowaniu szczepionek pojedynczych (monowalentnych) preparatem Havrix 1440 lub preparatem Avaxim lub szczepionką skojarzoną Twinrix (przeciw WZW A i WZW B).

Havrix 1440 dawka dla dorosłych

Schemat szczepień - I dawka w dowolnym czasie a II dawka zalecana do podania po 6 - 12 miesięcy. II dawkę można podać do 5 lat

Avaxim dawka dla dorosłych

Schemat szczepień - I dawka w dowolnym czasie a II dawka zalecana do podania po 6 - 12 miesięcy. II dawkę można podać do 36 miesięcy po pierwszej dawce.

Twinrix dawka dla dorosłych (skojarzona szczepionka przeciw WZW B i WZW A)

Standardowy schemat szczepienia podstawowego składa się z 3 dawek szczepionki. Pierwszą dawkę podaje się w dowolnie wybranym terminie, drugą dawkę po upływie 1 miesiąca, a trzecią po upływie 6 miesięcy od podania pierwszej dawki. W wyjątkowych przypadkach u dorosłych, np. przed podróżą, gdy wymagane jest szybkie przeprowadzenie szczepienia pierwotnego w czasie jednego miesiąca lub dłuższym przed wyjazdem i nie ma możliwości zastosowania schematu 0, 1, 6 miesięcy, można podać domięśniowo trzy dawki szczepionki w dniach 0, 7, 21. W przypadku zastosowania takiego schematu zaleca się podanie czwartej dawki po 12 miesiącach od podania pierwszej dawki.